Tandenknarsen - oorzaken, gevolgen & behandeling

Onbewust tandenknarsen tijdens de slaap kan op elke leeftijd optreden. Wanneer je hier last van hebt, merk je vaak niet dat je grote druk op de tanden uitoefent door het aanspannen van de kaakspieren. Door de druk en het over elkaar wrijven van de tanden, kan tandenknarsen ernstig blijvende schade veroorzaken.

Wat is bruxisme?

Bruxisme is de medische term voor het onbewust tandenknarsen en tandenklemmen. Het komt vaak voor tijdens de slaap (slaapbruxisme), maar kan ook overdag (waakbruxisme) voorkomen. Deze toestand kan tijdelijk zijn of chronisch worden. Als tandenknarsen chronisch wordt, kan dit verstrekkende gevolgen hebben.

De symptomen - Zo herken je nachtelijk tandenknarsen

In veel gevallen zijn mensen zich niet bewust van het feit dat ze ‘s nachts tandenknarsen. Wanneer je last hebt van de volgende zaken, kan het een teken zijn dat je last hebt van slaapbruxisme:

• Pijn in de mond, kaak en het gezicht

• Hoofdpijn, vooral na het ontwaken

• Gespannen en verharde kaakspieren en gezichtsspieren

• Piepend geluid zodra de tanden tegen elkaar wrijven en een krakend geluid in de kaak

• Gladde kauwvlakken, afgesleten tandranden

• Tandafdrukken in de tong en wang

• Afgesleten tandglazuur

• Slaapstoornissen

Heb je één van deze symptomen? Raadpleeg dan zo snel mogelijk een tandarts.

Oorzaken van tandenknarsen in de slaap

De meest voorkomende oorzaak van tandenknarsen is een hoge psychische belasting in de vorm van stress en/of angsten. Onbewust dient het wrijven en de druk van de tanden als een soort stressverlichting. Naast stress zijn er ook andere oorzaken voor tandenknarsen tijdens de slaap:

• Een te hoge consumptie van alcohol, nicotine, cafeïne

• De inname en bijwerkingen van bepaalde medicijnen

• Een verkeerde lichaamshouding

• Slaapstoornissen

• Niet passende vullingen, kronen, bruggen of implantaten

• Gaatjes in de tanden

• Scheefstand van de tanden of kaken

Gevolgen van nachtelijk tandenknarsen

Tandenknarsen kan onaangename gevolgen hebben. De kaak is verbonden met het oor, de rug en de nek door zenuwen en spieren. Daarom hebben kaakspanningen negatieve effecten op andere delen van het lichaam en verminderen zo het algemene welzijn.

Door het verkrampen van de kaakspieren kan er pijn optreden in de oren. Dit kan gepaard gaan met oorsuizen of tinnitus. Daarnaast kan je met den duur problemen krijgen met het kaakgewricht. Het probleem kan ook nog verder doorstralen en zelfs rug, nek- of hoofdpijn veroorzaken. Bruxisme kan zelfs een negatief effect hebben op je nachtrust. Zo kun je last krijgen van slaapstoornissen en vermoeidheid de volgende dag.

Een direct gevolg van chronisch bruxisme is natuurlijk slijtage aan de tanden. Het wrijven en druk uitoefenen kan op den duur zorgen voor afgesleten tandoppervlakken en tandglazuur, wat weer kan leiden tot blootliggende tandhalzen en -zenuwen.

Wat kun je doen tegen tandenknarsen in de nacht?

Er zijn verschillende behandelingsmogelijkheden. Deze zijn echter afhankelijk van de gediagnosticeerde oorzaak en moeten door artsen worden verduidelijkt:

• Stressmanagementtechnieken zoals ontspanningsoefeningen en meditatie om stress en angst te verminderen

• Behandeling van onderliggende slaapstoornissen

• Fysio- of massagetherapie

• Activiteiten, zoals wandelingen, om de kaakspieren te ontspannen

• Tandprothesen of vullingen vernieuwen en slijpen wanneer het tandenknarsen een gevolg is van niet goed passende kronen, vullingen, bruggen of prothesen

Het dragen van een knarsbitje

Met behulp van een knarsbitje of opbeetplaat wordt de oorzaak van het tandenknarsen niet verholpen, maar wordt het knarsen tijdens de slaap voorkomen. De tanden worden 's nachts door het dragen van de plaat beschermd tegen slijtage en verdere schade, de kaak wordt ontlast en daarmee wordt het tandenknarsen verminderd.

Moderne knarsbitjes met biofeedback bieden extra voordelen. Een voelbare feedback in de vorm van een trilling voorkomt niet alleen het tandenknarsen, maar vermindert ook het gedrag. Zodra je je tanden op elkaar drukt of knarst, stuurt het bitje je een vibratie. Als de druk afneemt, stopt ook de trilling.

Behandeling van een scheefstand

Ook een kaak- of tandscheefstand kan leiden tot nachtelijk tandenknarsen. Dit kan worden aangepakt met vaste of onzichtbare beugels.

Of je nu kiest voor een vaste, zichtbare beugel of voor een onzichtbare beugel (aligners), kan alleen jij bepalen. Veel volwassenen kiezen voor discrete aligners, zodat hun tandcorrectie in het dagelijks leven niet opvalt.