Tong tegen tanden duwen afleren: een aantal tips

Wanneer je tanden onder druk staan

Bij het onbewust tongpersen duwt iemand zijn tong tegen het gehemelte of tegen de voortanden. Vaak gebeurt dit met veel kracht.

Deze gewoonte komt zowel overdag als ’s nachts voor. Het wordt vaak in verband gebracht met andere gewoontes zoals tandenknarsen of lipbijten en valt onder de term bruxisme.

Symptomen van tong tegen tanden duwen

Omdat tongpersen vaak onbewust gebeurt, twijfelen veel mensen of ze eraan lijden. De volgende symptomen kunnen helpen om het gedrag te herkennen:

• Tandafdrukken op de tong

• Spanningen of pijn in de mond, tong of kaak

• Spierspanningen in nek en kaak (CMD)

• Tandslijtage, zoals afslijting van tanden of beschadigde vullingen

• Soms ook tandenknarsen of onbewust lipbijten

Tip: als je twijfelt, kunnen mensen in je omgeving helpen. Zij merken je gewoontes soms beter op dan jijzelf.

Oorzaken van tongpersen

Psychologische oorzaken

Psychologische factoren spelen een grote rol bij bruxisme. Stress, angst en emotionele belasting kunnen ervoor zorgen dat iemand zijn tong tegen de tanden drukt. Vaak is het een manier om met innerlijke spanningen om te gaan.

Fysiologische oorzaken

Niet alleen de psyche speelt een rol. Ook fysieke factoren kunnen bijdragen, zoals:

• Tandafwijkingen: als tanden niet goed op elkaar passen, probeert de tong onbewust de beet te corrigeren.

• Onregelmatigheden in het gebit: een onevenwichtige beet kan ertoe leiden dat de tong tegen de tanden drukt en dit een gewoonte wordt.

• Spieronevenwichtigheden: een verstoorde balans in de mond- en kaakspieren kan ervoor zorgen dat de tong ongecontroleerd beweegt.

Gewoontevorming: sommige mensen ontwikkelen de neiging om de tong tegen de tanden of het gehemelte te drukken, vergelijkbaar met duimzuigen bij kinderen.

Gevolgen voor de mondgezondheid

Op de lange termijn loop je een verhoogd risico op tandvleesaandoeningen. Door constant tegen de tanden te drukken, kan het tandvlees ontstoken raken en zich terugtrekken, wat uiteindelijk kan leiden tot parodontitis.

Verplaatsing van tanden

Een van de meest voorkomende gevolgen van tongpersen is het verschuiven van tanden. De constante druk kan leiden tot een onregelmatige stand en zelfs kaakproblemen veroorzaken.

Temporomandibulaire dysfunctie (TMD)

Langdurig tongpersen kan TMD veroorzaken, een aandoening die pijn in het kaakgewricht veroorzaakt en de kaakbeweging beperkt. Symptomen zijn onder andere kaakpijn, een beperkte mondopening en knarsende of knakkende geluiden in het kaakgewricht.

Hoe kun je tongpersen afleren?

De eerste stap is bewustwording. Door stressfactoren of gewoontes die tongpersen uitlokken te herkennen, kun je ze vermijden of beter beheersen.

Ontspanningstechnieken zoals meditatie, yoga of spierontspanning kunnen helpen om spanning in de kaak te verminderen. Daarnaast zijn er specifieke oefeningen die helpen bij het afleren van tongpersen.

4 oefeningen om de tongspieren te versterken:

• Druk de tong krachtig tegen het gehemelte.

• Rol je tong tot een buis en houd deze positie een paar seconden vast.

• Zeg zinnen met veel ‘T’-klanken.

• Maak een klakkend geluid met de tong.

Door deze oefeningen regelmatig te doen, kun je de controle over je tong verbeteren en tongpersen afleren.

4 ontspanningsoefeningen voor de tong:

• Beweeg je tong in cirkels langs de buitenkant van je tanden.

• Steek je tong uit en probeer je kin en daarna je neus aan te raken.

• Ontspan je tong volledig en adem diep in.

• Maak je tong smal en daarna breed terwijl je hem uitsteekt.

Doe deze oefeningen langzaam en bewust voor een maximaal effect.

Gewoontes aanpassen en gedragsverandering

Tongpersen afleren vergt vaak gedragsaanpassingen. Deze tips kunnen helpen om dit probleem bij de wortels aan te pakken:

• Wees je bewust van je tonghouding en stop met persen zodra je het merkt.

• Probeer je stress te verminderen door te werken aan de oorzaken daarvan.

• Pas ontspanningstechnieken toe die helpen je mond en kaakspieren te ontspannen.

• Wees geduldig; gewoontes veranderen kost tijd. Gun die ook aan jezelf.

Behandelopties

Logopedie

Een logopedist kan helpen bij het trainen van de mond- en kaakspieren en het corrigeren van de tongpositie. Vaak gaat het om het leren ontspannen van de spieren. Bij logopedie wordt de behandeling afgestemd op de ernst. 

Bitjes en beugels

Een op maat gemaakte mondbeschermer kan helpen om de druk op de tanden te verminderen en slijtage te voorkomen. Deze draag je vaak je vaak in de nacht, omdat dit de meest voorkomende tijd is waarin je onderbewust je tong tegen de tanden aanduwt.

Gedragstherapie

Cognitieve gedragstherapie en andere therapieën kunnen helpen bij het aanpakken van de psychologische oorzaken van tongpersen.

Wat als je tanden al verschoven zijn?

Tongpersen kan leiden tot scheve tanden, vooral in het voorste gebit. Gelukkig kunnen moderne technieken dit corrigeren. Transparante aligners zijn een populaire oplossing voor een discrete en effectieve correctie.

Voorkom dat je tanden zich verplaatsen en wees de gevolgen voor. Door bewustzijn, oefeningen en mogelijk therapie kun je tongpersen verminderen en zo je gebit gezond houden.